SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
vol.21 número33Diálogo de saberes: justicia indígena del Cauca y justicia ordinaria, un intercambio cultural posibleCrítica al uso de la memoria como recurso de aprendizaje durante el siglo XIX en Chile índice de autoresíndice de materiabúsqueda de artículos
Home Pagelista alfabética de revistas  

Servicios Personalizados

Revista

Articulo

Indicadores

Links relacionados

  • En proceso de indezaciónCitado por Google
  • No hay articulos similaresSimilares en SciELO
  • En proceso de indezaciónSimilares en Google

Compartir


Revista Historia de la Educación Latinoamericana

versión impresa ISSN 0122-7238

Resumen

RUELAS VARGAS, David. Pu kake mapuche xawüluwün ka fantepugen xipantu kimeltuwün wiji pirentu mapu puneño Perugen püle. Rev.hist.educ.latinoam. [online]. 2019, vol.21, n.33, pp.61-85. ISSN 0122-7238.  https://doi.org/10.19053/01227238.9354.

Tüfa chi chijka azkintuy inatuzugun mew chem zugu xipay fijke xawünche tuwlu Puno wiji püle Perú ñi Estado mew epu mari kon chi siglo wigka rakiñ mew. Fey tüfey chi pu xawünche küpa nütu- fuygün ñi mapu ka ñi kizu günewtuael egün, fey chi zugu mew ta xawüygün nentual chaqtun zugu. Pu gamonales, pu políticos ka religiosos günenielu fey chi ke xipantu mew elukelafuy ñi müleal chi- jkatuwe ruka zona andina mew, fey mew ta pu indígena quechua ka aimara kimel-tuchefe kizuke ejka chijkatuli ñi pu che ejka chijkatuwe ruka mew. Kaxütugefuy ñi chijkatual wigkazugun mew, welu fey chi ejka chijkatuwe mew zoy azümgey ta wigkazugun. Tüfey chi kimeltuwün mew füla ta igkawi pu che ñi müñaluwtual gamonalismo semi-feudal ñi güpana- qümnieetew. Tüfa chi inatuzugun mew kintugey fey ti chi pu indígena xawünche weychalu ta müleal kimeltuwün, küzawgey cualitativo ka diseño histórico zugu mew, kintugey ta wünenke feypilu ka inagechi feypilu fey wüla ta nentugey ta zugu. Feypi chi zugu, rume zuamgelu am kab wajo mapu epu mari siglo wigka rakiñ mew, pu gamonales müntumapu- figün ka müntukujiñfigün ta pu indígenas tuwlu wiji mapu püle Perú mew, ñi anümapuael egün füxake mapu mew, femgechi ta günelkaygün zugu ñi wente- leal ka günenieal ta che, günenieal rag ka günenieal kizu egün ñi feyentun. Femge- chi ta kaxütual fey chi zugu xipay müfüke malon fijke mapu püle, fey ta üytugeafuy Juan Bustamante ñi malon, Teodoro Gutiérrez Cueva ñi malon, ka Wancho Lima ñi malon. Rakizuammu ta pu indígena ñi nentual ejka chijkatuwe ruka lof mew kafey kejuy ta müñaluwtual, kizu günew- tual ka amual kake mapu mew.

Palabras clave : chijkatuwe; kimeltun; indígena; chaqtun; gamonalismo..

        · resumen en Español | Inglés | Portugués     · texto en Español     · Español ( pdf )