SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
vol.21 número33Diálogo do conhecimento: justiça indígena Cauca e justiça ordinária, um possível intercâmbio culturalCríticas ao uso da memória como recurso de aprendizado durante o século XIX no Chile índice de autoresíndice de assuntospesquisa de artigos
Home Pagelista alfabética de periódicos  

Serviços Personalizados

Journal

Artigo

Indicadores

Links relacionados

  • Em processo de indexaçãoCitado por Google
  • Não possue artigos similaresSimilares em SciELO
  • Em processo de indexaçãoSimilares em Google

Compartilhar


Revista Historia de la Educación Latinoamericana

versão impressa ISSN 0122-7238

Resumo

RUELAS VARGAS, David. Pu kake mapuche xawüluwün ka fantepugen xipantu kimeltuwün wiji pirentu mapu puneño Perugen püle. Rev.hist.educ.latinoam. [online]. 2019, vol.21, n.33, pp.61-85. ISSN 0122-7238.  https://doi.org/10.19053/01227238.9354.

Tüfa chi chijka azkintuy inatuzugun mew chem zugu xipay fijke xawünche tuwlu Puno wiji püle Perú ñi Estado mew epu mari kon chi siglo wigka rakiñ mew. Fey tüfey chi pu xawünche küpa nütu- fuygün ñi mapu ka ñi kizu günewtuael egün, fey chi zugu mew ta xawüygün nentual chaqtun zugu. Pu gamonales, pu políticos ka religiosos günenielu fey chi ke xipantu mew elukelafuy ñi müleal chi- jkatuwe ruka zona andina mew, fey mew ta pu indígena quechua ka aimara kimel-tuchefe kizuke ejka chijkatuli ñi pu che ejka chijkatuwe ruka mew. Kaxütugefuy ñi chijkatual wigkazugun mew, welu fey chi ejka chijkatuwe mew zoy azümgey ta wigkazugun. Tüfey chi kimeltuwün mew füla ta igkawi pu che ñi müñaluwtual gamonalismo semi-feudal ñi güpana- qümnieetew. Tüfa chi inatuzugun mew kintugey fey ti chi pu indígena xawünche weychalu ta müleal kimeltuwün, küzawgey cualitativo ka diseño histórico zugu mew, kintugey ta wünenke feypilu ka inagechi feypilu fey wüla ta nentugey ta zugu. Feypi chi zugu, rume zuamgelu am kab wajo mapu epu mari siglo wigka rakiñ mew, pu gamonales müntumapu- figün ka müntukujiñfigün ta pu indígenas tuwlu wiji mapu püle Perú mew, ñi anümapuael egün füxake mapu mew, femgechi ta günelkaygün zugu ñi wente- leal ka günenieal ta che, günenieal rag ka günenieal kizu egün ñi feyentun. Femge- chi ta kaxütual fey chi zugu xipay müfüke malon fijke mapu püle, fey ta üytugeafuy Juan Bustamante ñi malon, Teodoro Gutiérrez Cueva ñi malon, ka Wancho Lima ñi malon. Rakizuammu ta pu indígena ñi nentual ejka chijkatuwe ruka lof mew kafey kejuy ta müñaluwtual, kizu günew- tual ka amual kake mapu mew.

Palavras-chave : chijkatuwe; kimeltun; indígena; chaqtun; gamonalismo..

        · resumo em Português | Espanhol | Inglês     · texto em Espanhol     · Espanhol ( pdf )